Wenecja – Canal Grande – Lewy Brzeg

Canal Grande

Canal Grande jest główną arterią Wenecji. Ten długi na prawie cztery kilometry, a szeroki na 30-70 metrów (głębokość nie przekracza nigdzie pięciu metrów) kanał dzieli miasto na dwie części (trzy sestiere leżą na zachód od niego, a trzy na wschód). Większość ważnych pałaców w Wenecji stoi nad Canal Grande, a ich fasady zwrócone są do kanału i często widoczne w pełni tylko od strony wody (pałacami usiane jest całe miasto, ale rzadko który zwrócony jest tyłem do wody). Poniższy rozdział jest krótkim opisem tych pałaców, natomiast ważniejsze kościoły i inne budowle włączone są w opis swoich dzielnic.

Lewy brzeg

Pierwszy z pałaców, który wznosi się na lewym brzegu, to Palazzo Labia (ukończony ok. roku 1750). Główna fasada tego budynku ciągnie się wzdłuż kanału Cannaregio, ale z Canal Grandę widać, jak boczne skrzydło pałacu owija się wokół dzwonnicy sąsiedniego kościoła. Takie wzajemne przenikanie się budynków jest w Wenecji bardzo częste, gdyż teren musiał być wykorzystany maksymalnie (zob. „Cannaregio”).

Niedaleko stąd stoi Palazzo Vendramin-Calergi, zbudowany przez Mauro Coducciego na pocz. XVI wieku. Jest to pierwszy pałac w Wenecji, który wzniesiono zgodnie ze sformułowanymi przez Albertiego klasycznymi zasadami architektury renesansowej i często wskazuje się nań jako na arcydzieło Canal Grandę. Okna z trzema okrągłymi łukami (dwoma mniejszymi i obejmującym je jednym większym) są znakiem rozpoznawczym stylu Coducciego. Rozmiary tego pałacu, w którym w roku 1883 zmarł Ryszard Wagner, można ocenić lepiej, gdy zważy się, że wynajmowany przez niego 15-pokojowy apartament zajmował tylko część półpiętra.

Zaraz za Rio di San Felice mijasz najbardziej atrakcyjny ze wszystkich pałaców nad kanałem, Ca’ d’Oro. Przebudowa XIII-wiecznego pałacu, który stał wcześniej na tym miejscu, rozpoczęła się w latach dwudziestych XV wieku, a nazwę „Złotego Domu” uzyskał nowy pałac dzięki złoceniom, które ozdabiały dawniej większość rzeźbień fasady. Obecnie mieści się tu duże muzeum sztuki (zob. „Castello”).

Niedaleko za ujściem Rio dei Santi Apostoli położony jest jeden z najstarszych pałaców nad Canal Grandę, Ca’ da Mosto. Łuki na pierwszym piętrze i znajdujące się nad nimi rzeźbione płyty są pozostałościami XIII-wiecznej budowli w stylu wenecko-bizantyjskim. W wiekach XV-XIX mieścił się tu jeden z najsławniejszych hoteli w Wenecji, Albergo del Lion Blanco.

Na zakręcie kanału wyłania się Ponte di Rialto (most Rialto). Znajdujący się tuż przed nim ogromny gmach z pięcioma dużymi łukami na parterze, to dawna siedziba kupców niemieckich w mieście, Fondaco dei Tedeschi. Pałac został odbudowany po pożarze w roku 1505, a potem poddany kilkakrotnej renowacji (podczas ostatniej przekształcono go w siedzibę poczty głównej). Ściany zewnętrzne zdobiły niegdyś freski Giorgione i Tycjana, których pozostałości przechowywane są dziś w Ca’ d’Oro. Sam most zbudowany został w latach 1588-91 na miejscu, gdzie wcześniej znajdowały się kolejne drewniane, nie zawsze solidne konstrukcje. Aż do roku 1854, gdy powstał żelazny most koło Accademii, Rialto był jedynym miejscem, gdzie można było przebyć kanał pieszo.

Nad brzegiem następnego kanału wznosi się pierwszy pałac Sansovina w Wenecji, Palazzo Dolfin-Manin. Pochodzi z końca lat trzydziestych XVI wieku, kiedy zaawansowane były prace nad innymi jego projektami, biblioteką, mennicą i Loggettą, które miały zmienić oblicze centrum miasta. Stojące jeden przy drugim na końcu Fondamenta del Carbon, Palazzo Loredan i Palazzo Farsetti, są znacznie przebudowanymi budynkami XIII-wiecznymi. W pierwszym z nich mieszkała Elena Corner Piscopia, która jako pierwsza kobieta otrzymała stopień uniwersytecki (ukończyła uniwersytet padewski w roku 1678).

W roku 1556 nad brzegiem Rio di San Luca zaczęto budowę Palazzo Grimani według projektu Sanmichelego, ale ukończono go dopiero 16 lat po jego śmierci, w roku 1575. Piękno tego pałacu docenił nawet nie będący zwolennikiem architektury renesansowej Ruskin, który określił go jako „prosty, delikatny i wysublimowany”.

Przed ostrym zakrętem kanału (Volta del Canal) stoi pięć budynków, z których pierwsze cztery należały do rodziny Mocenigo. Grupa ta składa się ze zbudowanego w końcu XVI wieku Palazzo Mocenigo-Nero, podwójnego Palazzo Mocenigo, XVIII-wiecznego przedłużenia Nero (mieszkał tu przez dwa lata Byron) oraz przebudowanego w XVII wieku gotyckiego Palazzo Mocenigo Vecchio. W tym ostatnim straszy podobno duch filozofa-alchemika Giordano Bruno, na którego w roku 1592 złożył donos Giovanni Mocenigo, co pociągnęło za sobą tortury i w końcu stracenie uczonego. Nazwa piątego pałacu, Palazzo Contarini delle Figurę, pochodzi od prawie niewidocznych figur nad wejściem.

Ogromny, pięknie odnowiony gmach za Volta, to zbudowany w latach 1748-72 Palazzo Grassi, dziś centrum konferencyjne i najbardziej dynamiczny salon wystawowy w mieście. Wspaniałą renowację zawdzięcza on swojemu bogatemu właścicielowi, koncernowi Fiata.

Przystań tramwajów wodnych Santa Maria del Giglio pozostaje w cieniu jednej z najokazalszych budowli nad kanałem, Palazzo Corner della Ca’ Grandę Sansovina. Stojący tu dawniej dom spłonął, gdy ogień zapalony dla osuszenia zgromadzonego w jednym z pokoi cukru rozprzestrzenił się na cały budynek. Pałac projektu Sansovina zaczęto wznosić w roku 1545.

W szereg XV- i XVII-wiecznych pałaców naprzeciw kościoła Salute wciśnięty jest wąski gotycki Palazzo Contarini-Fasan, który wyróżnia się wyjątkowymi maswer-kami o okrągłych kształtach, zdobiącymi balkony. Bez wyraźnego powodu pałac jest popularnie nazywany Domem Desdemony.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.